Psikoloji Alt Dalları
1. Deneysel Psikoloji:
Deney metodunu kullanarak davranışın temel ilkelerini araştırır. Denekler üzerinde deney ve gözlem yaparlar. Olayları ve olguları neden-sonuç ilişkisi içerisinde değerlendirir. Araştırma konularının başında bilişsel süreçler yer alır. Uyarıcıların nasıl duyumsandığını, algılandığını, öğrenilip hatırlandığını, bellek gibi bilişsel süreçleri inceleyerek açıklamaya çalışır. Ayrıca hayvan davranışları da deney metoduyla incelenmektedir.
Psikolojinin Alt Dalları ve Uzmanlık Alanları Testi
2. Bilişsel Psikoloji:
Bellek, algılama, öğrenme, unutma v.b. bilişsel süreçleri inceleyen alt daldır. Bilişsel süreçlerle ilgili deneysel araştırmalar yapar.
Artık uyku öncesi aklımıza gelen en yaratıcı fikirlerimizi unutmayacağız!
Artık uyku öncesi aklımıza gelen en yaratıcı fikirlerimizi unutmayacağız!
3. Gelişim Psikolojisi:
İnsanın doğum öncesinden başlayarak ölümüne kadar yaşa bağlı davranış değişikliklerini inceleyen daldır. İnsan hayatını çeşitli dönemlere (doğum öncesi, bebeklik, çocukluk, ergenlik, orta yaş ve yaşlılık) ayırarak her dönemin kendine özgü fiziki ve psikolojik özelliklerini ortaya koymaya çalışır.
4. Sosyal Psikoloji:
Bireyin toplum içindeki davranışlarını inceler. Bireyin topluma, toplumun bireye olan etkilerini araştırır. Sosyal etki altında bireyin davranışlarındaki şekillenmeyi inceler. Tutumlar, önyargılar, itaat etme, sosyal normlar, kamuoyu, propaganda, liderlik, moda ve reklâm gibi bireyler ve gruplar arasındaki etkileşim konularıyla ilgilenir.
5. Kişilik Psikolojisi:
İnsan kişiliğini araştıran alt daldır. Kişiliğin ne olduğunu, nasıl ortaya çıktığını ve gelişimini inceler. Kişilik yapısını etkileyen/belirleyen faktörlerin de neler olduğunu saptamaya çalışır. Kişilik özelliklerini ölçmek için çeşitli testler ve ölçekler uygular.
6. Psikometrik Psikolojisi:
Psikolojide kullanılan ölçme ve değerlendirme araçların, yöntem ve tekniklerin geliştirilmesiyle ilgilenen daldır. Psikometrik psikologlar, psikolojide yeni testleri bulma ve geliştirmeyle ilgili çalışmalar yapar. Ayrıca bu testlerin kullanışlılığını ve güvenirliliğini de değerlendirirler.
B. Uygulamalı Bilim Olarak Alt Dalları
1. Klinik Psikolojisi:
Psikolojinin, en geniş uzmanlık alanıdır. Davranış bozukluklarının teşhisi ve tedavisiyle uğraşır. Amacı, insanın her türlü ruhsal sorunlarının çözümüne yardımcı olmak ve bireyin çevresiyle uyum içinde yaşamasını sağlamaktır. İlgilendiği ana konular gelişimsel sorunlar, fobi, şiddetli kaygı, depresyon, şizofreni, paranoya gibi sorunlardır. Bazı durumlarda (tıbbi tedaviye veya ilaç tedavisine gerek duyulan) hastaları psikiyatriye sevk eder. Psikiyatrist, tıp doktorudur, hastalara ilaç yazabilir ve tıbbi tedavi uygulayabilir.
2. Endüstri Psikolojisi (Örgütsel Psikoloji):
İş ve çalışma hayatına psikoloji biliminin uygulandığı alt daldır. İş yerinde kişiler arası ilişkileri (işçi-işveren, işçi-işçi ilişkileri), personel seçimi, personel eğitimi, iş analizi, işveren değerlendirmesi, iş doyumu, işçi morali ve iş verimini artırma gibi konularla ilgilenir.
3. Eğitim ve Okul Psikolojisi:
Psikolojide elde edilen bulguların eğitim-öğretim hayatında uygulanmasını konu edinen alt daldır. Amacı öğretim tekniklerini geliştirmek ve bireylerin daha etkili bir biçimde öğrenmesini sağlamaktır. Bunun için bireylerin nasıl öğrendiğini ve etkili öğrenmenin nasıl gerçekleştirileceği üzerinde durur. Eğitim için gerekli araç, gereç ve yöntemleri geliştirir, becerileri değerlendirir, eğitim programlarının düzenlenmesine ve okulun fiziksel koşullarının düzenlenmesine yardımcı olur ve böylece daha uygun ortamlarda eğitim-öğretim faaliyetlerinin yapılmasını sağlar.
4. Rehberlik (Danışmanlık) Psikolojisi:
Çeşitli test ve görüşme teknikleriyle bireyin kendisini tanımasına yardımcı olma, hafif ve basit düzeydeki kişisel sorunlarını çözmesinde bireye yol gösterme ve bireyin kendi kararlarını kendisinin almasına yardımcı olma gibi konularla ilgilenen alt daldır. Ayrıca bireyi çeşitli test ve tekniklerle tanımaya çalışarak ilgi ve yetenekleri doğrultusunda bireye yol göstermeye de çalışır.
5. Adli Psikoloji:
Psikolojik bilgi ve tekniklerin yasal alanda uygulanmasıyla oluşan psikolojinin alt dalıdır. Sorgulama yöntemleri, suç tespiti, suç ve suçlu psikolojisi, tanıklığın değerlendirilmesi, ıslah merkezlerinde tedavi, evlatlık edinme, çocuk suçlular, uyuşturucu kullanımı, gruplar arası çatışma gibi konularla ilgilenir.
6. Çevresel Psikoloji:
Fiziksel çevrenin insan davranışı üzerindeki etkisini inceler. Araştırma konularının başında stres yaratıcı öğelerin (gürültü, hava kirliliği, kalabalık, sıcak ve soğuk) ve çevre özelliklerinin (kat düzenleri, binaların büyüklüğü ve yerleşimi, doğaya yakınlık) etkileri gelir.
7. Din Psikolojisi:
Dinsel yaşantı ve örgütlü dinsel davranışları bilimsel olarak inceler. Dini inancın insanların bilişsel süreçleri ve davranışlarıyla ilişkileri bilimsel olarak araştırılır.
8. Sağlık Psikolojisi:
Hastalıkları önleme, sağlığı koruma, tedavi öncesi ve sonrası psikolojik durum gibi konuları inceler.
9. Spor Psikolojisi:
Spor ortamlarındaki davranışlarla ilgilenir. Sporcuların bilişsel özelliklerinin, yaptıkları spor dalına uygun olarak geliştirilmesi yer alır. Ayrıca sporun topluma etkisi, kültür ve sporun birbirine etkisi de diğer ilgilendiği konulardır.
