Hipnoz Nedir?

Hipnoz Nedir? sorusu birçok insan aklını kurcalamaktadır. Hipnoz kimilerine göre bir safsata kimilerine göre her derde deva bir psikolojik yöntem. Peki gerçekte hipnoz nedir, hipnoz nasıl yapılır, kimler hipnoz olabilir kimler hipnoz olamaz, hipnoz hangi alanlarda kullanılır? Hepsinin cevabı bu yazımızda…

Hipnoz kelimesi Yunanca “hypnos=uyku” demektir. Herkesin bildiği hali ile hipnoz aslında uyku hali değil, tam tersine uyanık olma halidir. Elektroansefalografi (EEG) ile yapılan ölçümlerde hipnotize olanların uyku ve uyanıklık arası bir halde oldukları tespit edilmiştir. Hipnotizma ise, kişileri hipnotize ederken kullanılan bütün tekniklerin genel adıdır. Hipnozun tarihi ilkçağlara kadar dayanır. Ritmik tam – tam ların, biteviye ve monoton dini sözlü ve sözsüz şarkı ve dansların oluşturduğu hipnotik ortam insanları transa sokmaktadır. Mesela bu şekildeki insanların ateş üzerinde ve cam kırıklarının üzerinde yürümeleri ve yaralanmamaları bu durumlara örnektir. Hipnoz ilk olarak yazılı belgelere M.Ö. 1400 – 1300 yıllarında Antik Yunan’da rastlanmıştır.

Hipnoz Nasıl Yapılır?

Hipnotize edilecek olan kişiden sandalyeye oturması ve rahatlaması istenir. Hipnotizör deneğin karşısında yerini alır. Daha sonra hipnotizör birtakım materyaller kullanarak (saat, zincir, herhangi bir obje, bakış, telkin vb.) deneği hipnotize etmeye başlar. Hipnotize edilen kişi önce üzerinde bir ağırlık hissetmeye başlar, ağırlık arttıkça denek karşı koyamaz ve hareketsiz ve uyuşuk bir hal alır. Bu fiziksel olayların olduğu sırada, bilinç bulanmaya, etraf kararmaya ve sesler derinden gelmeye başlar. Bu belirtiler arttıkça denek dış dünyadan kopmaya başlar. Bir süre sonra hipnotize edilen kişi dış dünyadan tamamen kopar. Ve bilinçaltını kontrolünü kaybeder. Aynı zamanda denek bilincinin üzerindeki kontrolünü de kaybettiği için, kontrol tamamen hipnozitöre geçer. Burada en önemli konu, hipnotize edilmeye çalışılan kişinin, hipnoza inanması ve kendisini olayların akışına bırakması ve tamamen rahatlamış olmasıdır.

Hipnoz Dereceleri

Hafif Trans (Başlangıç): Hipnozun ilk başlangıç anında belirir. Hafif sersemlikle beraber başlar. Göz kapakları ağırlaşmaya yeni başlamıştır. Zihinsel ve fiziksel faaliyetler yavaşlamaya başlamıştır. Fakat hipnoz edilecek kişinin bilinci tamamen yerindedir.

Orta Trans: Hipnoz edilecek kişi, hipnotizöre odaklanmış, hipnoz durumu görülmeye başlanmıştır.

Tam Hipnoz (Tam ve Derin Trans): Bu halde denek gözlerini açabilir. Fakat çevresinde olan bitenleri fark etmez. Sabit ve belirli bir noktaya bakar. Kendisinden istenen oturma pozisyonunu aynen muhafaza eder. Bedenin kontrolü denekten çıkmıştır. Yapılmak istenen testlerin tamamı bu safhada yapılır.

Hipnoz Çeşitleri

Kişisel Hipnoz: Tek bir kişiye uygulanan hipnozdur.

Grup Hipnozu: Aynı anda birden fazla kişinin hipnotize edilmesidir.

Kolektif Hipnoz : Kalabalık sayılabilecek miktarda insanın beraberce hipnoz edilmesidir. Grup hipnozu ile aradaki fark hipnoz edilen insan sayısıdır.

Sosyal Hipnoz: Genellikle toplum baskısı ve kontrolü sonucu ortaya çıkar. Toplumdaki bireylerin birlikte uyum göstermeleri sosyal hipnozun en belirgin işaretidir. Burada hipnozitör toplumun lideri rolünü üstlenen kişidir.

Otohipnoz: Kişinin kendisini hipnoz etmesidir.

Yol Hipnozu: Uzun ve düz yolda araç kullanan sürücülerin yeknesak şekilde devam yol nedeni ile hipnoza girdikleri bilinir. Yol hipnozunu yorgunluk, uykusuzluk, rahat trafik, ıssız, uzun ve çok uzakları görülebilen yollar tetikler.

Uyanıkken Hipnoz: gözleri açık olarak uyuması telkin edilen kişinin gözleri açık olarak hipnoz uykusuna dalmasıdır.

Sürekli Hipnoz: Hipnoz edilen kişiye verilen telkin sonucu trans halinin belirli durumlarının uzun sürmesi sağlanır.

Kimler Hipnoz Olabilir?

İsteyen hemen herkes hipnotize olabilir. Hipnoz biraz da kişinin zekası ile ilgilidir. Zeki, hayal gücü yüksek olanlar, aydınlar, disipline edilmeye alışkın kişiler, askerler, sağlık çalışanları, askerler, sporcular ile ilk, orta ve lise öğrencileri kolaylıkla hipnotize olabilir.

Kimler Hipnoz Olamaz?

5 – 6 yaş ve altı küçükler, 70 yaş ve üzeri büyükler hipnoz olamazlar veya olmakta zorlanırlar. Ayrıca zekâ seviyesi düşük olanlar, Zihinsel problemleri olanlar, demans hastaları, konsantrasyon bozukluğu olanlar, hiperaktivite rahatsızlığı bulunanlar hipnotize olamazlar.

Hipnozun Kullanıldığı Yerler

Tıp Alanında:

Psikiyatri: Anksiyete ve kaygı bozukluğu durumlarında, histeri nöbetlerinde, astım hastalarında, uyku sorunu olan ve uyum güçlüğü çekenlerde, fobisi veya fobileri bulunanlarda, sigara, alkol, uyuşturucu gibi alışkanlıkları bulunanlarda, obezite hastası olanlarda, yoğunlaşma eksikliği olanlarda, günlük hayatın stres ve sıkıntılarının giderilmesinde kullanılmakta ve olumlu sonuçlar alınabilmektedir.

Cerrahi

Anesteziyoloji

Dermatoloji

Nöroloji

Kadın doğum: Doğum öncesi ve sonrasında olaşan veya oluşabilecek ağırların kontrolündü ve doğum kaygısını yenmede.

Diş hekimliği: Dişçi korkusunun yenilmesinde, çekim öncesi, sırası ve sonrasında oluşabilecek kaygı halinin giderilmesinde.

Eğitimde: Hafızayı kuvvetlendirmekte, konsantrasyonun artırılması, ders çalışma isteğinin artırılmasında, eğitimle ilgili oluşan stresin giderilmesinde.

Hukukta- Emniyette: Ülkemizde henüz yasal bir çerçeveye oturtulmamıştır. Fakat Amerika’da polis tarafından tanık, sanık ve mağdurun ifadelerini almak için birtakım şartların yerine getirilmesi halinde hipnozdan faydalanılmaktadır.