Depresyon

Depresyon

Depresyon; çoğu zaman hafife alınan, ancak günlük hayata, bireyin işlevselliğine ve yaşam kalitesine doğrudan etkileri olan önemli bir sağlık sorunudur.

Amerikan Psikiyatri Birliği Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabının 5. Baskısında (DSM-5) depresif bozuklukların alt grupları şu şekildedir:

Majör depresif bozukluk

Distimik bozukluk

Yıkıcı duygudurumu düzenleyememe bozukluğu

Premenstrüel disforik bozukluk

Madde / İlaç kaynaklı depresif bozukluk

Başka medikal duruma bağımlı depresif bozukluk

Diğer belirtilen depresif bozukluk

Tanımlanmamış depresif bozukluk

Bu yazıda en yaygın tanı kategorilerinden biri olan majör depresyon hakkında bilgiler paylaşılacaktır.

Depresyonu Tetikleyen Nedenler Nelerdir?

Depresyon genetik, biyolojik, psikolojik pek çok nedenden kaynaklanabilmektedir. Ancak bazı yaşamsal olaylar sonucunda, özellikle kişinin kendi iç kaynakları ile başa çıkmakta zorlandığı tekil ya da süreğen stres faktörleri depresyon için tetikleyici olabilmektedir.

Depresyonda mıyım?

Depresyon, çoğu zaman günlük hayatta hemen herkesin yaşayabileceği duygu dalgalanmaları ya da moral bozukluğu ile karıştırılmaktadır. Ancak gerçek bir depresyondan söz etmek için belli başlı bazı belirtilerin varlığı, sürekliliği ve şiddeti önemlidir.

Depresyon hastalarında en sık gözlemlenen belirti, yoğun keder ve çaresizlik duygusudur. Ayrıca pek çok depresyon hastası, daha önce keyif alarak yaptığı aktivitelerden zevk almamaya başlar.

Bireyin ani iştah kaybı ya da yeme düzeninden bağımsız şekilde kilo değişimi de depresyon belirtileri arasındadır. Kişi, iştahını kısmen ya da tamamen kaybeder ve kilo kaybeder. Bir diğer olasılık ise, kişinin iştahında artış ya da kilo almanın görülmesidir. Burada bahsi geçen kilo kaybının ya da kilo alımının ölçütü ise kişinin bir ay içinde ağırlığının %5’i oranında kilo değişimi bulunmasıdır.

Sürekli yorgunluk ve bitkinlik hissi de depresyonun belirtilerindendir. Uykusuzluk ya da uykuda yaşanan sorunlar da depresyon belirtilerindendir; kişi uykuya dalmakta güçlük çekebilir, uykusu sık sık bölünebilir veya kişi uykusuzluğun aksine çok uyuma, sürekli uyuma isteği gibi belirtiler gösterebilir.

Depresyon sürecinde görülebilen belirtilerden biri de gerçekçi olmayacak düzeyde yoğun suçluluk ve değersizlik duygularıdır. Söz ettiğimiz bu belirtilerin hemen hepsi genellikle hemen her gün, günün büyük bir bölümünde vardır. Kişi bu belirtilerin varlığını kendisi söyleyebilir ya da çevresi tarafından fark edilebilir.

Son olarak depresyon hastalarında gözlenen bir diğer oldukça önemli belirti de tekrarlayan ölüm ve intihar düşünceleridir; tam da bu nedenle depresyon kesinlikle hafife alınmaması gereken önemli bir sağlık problemidir.

Depresyonun Belirtileri Nelerdir?

Amerikan Psikiyatri Birliği Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabının 5. Baskısı / DSM-5’e göre Majör Depresyon belirtileri şöyle özetlenmektedir:

A- Ardışık iki hafta boyunca neredeyse her gün, günün büyük kısmında ortaya çıkan aşağıdaki semptomlardan EN AZ beş tanesinin bulunması gerekir.

Semptomlardan biri depresif ruh hali veya ilgi/istek kaybı olmalıdır.

Depresif ruh hali-üzüntü, çökkünlük, boşluk, çaresizlik hissi

İlgi ve zevk kaybı

Uykusuzluk veya aşırı uyuma

Kilo vermeye çalışmıyorken çok kilo verme ya da kilo alma

Psikomotor retardasyon veya ajitasyon

Düşük enerji

Düşünmekte, odaklanmakta güçlük çekme ya da kararsızlık yaşama

Değersizlik veya suçluluk düşünceleri

Tekrarlayan ölüm veya intihar düşünceleri

B- Bu belirtiler önemli sıkıntıya yol açabilir veya psikososyal işlev kaybına bozukluğa sebep olabilir.

C- Bu belirtiler madde kullanımının ya da genel tıbbi bir durumun fizyolojik etkilerine bağlı değildir.

D- Majör Depresyon döneminin ortaya çıkışı başka psikolojik bozukluklara bağlı değildir.

E- Hiçbir zaman bir mani ya da hipomani dönemi geçirilmemiştir.

Depresyon Belirtilerim Var Ne Yapmalıyım?

Depresyon tedavisinde öncelikli olarak bir psikiyatri uzmanına başvurmak önemlidir. Özellikle belirtiler şiddetli ise ve intihar düşünceleri sözkonusu ise vakit kaybetmeden en yakın sağlık kuruluşuna başvuruda bulunularak bir psikiyatri hekimi tarafından değerlendirilmek elzemdir. Şayet psikiyatri uzmanınız gerekli görürse size ilaç tedavisi önerebilir. Bu noktada hekiminizle işbirliği içerisinde olmanız yararınıza olacaktır. Psikiyatri uzmanının reçete ettiği ilaçları düzenli kullanmak, hekim kontrolü olmaksızın ilaçları bırakmamak, istenmeyen yan etkiler için yine ilaçları reçete eden hekiminize başvurmak son derece önemlidir.

Buna ek olarak arkadaş ya da komşu tavsiyesi ile ya da internet aracılığı ile edinilen bilgilerle; bir psikiyatri hekiminin muayenesi sözkonusu olmaksızın bilinçsiz ilaç kullanımı da kesinlikle uzak durulması gereken bir davranıştır.

Depresyon Tedavisinde Terapinin Önemi

Depresyon için ilaç tedavilerinin yanısıra psikoterapilerden de yaygın olarak fayda sağlanmaktadır. Son yıllarda yapılan klinik araştırmalar ve psikoterapi etkinlik çalışmaları belli bazı yapılandırılmış psikoterapi modellerinin depresyon tedavisindeki etkinliğini ortaya koymuştur.

Depresyon tedavisinde en yaygın kullanılan etkinliği kanıtlanmış psikoterapi modellerinden biri Bilişsel Davranışçı Psikoterapidir. Düzenli uygulanan psikoterapi seanslarında bireyin depresif belirtilerinin ortaya çıkmasına katkısı olan duygu, düşünce ve davranışlar çalışılır. İşlevsel olmayan başaçıkma yöntemleri ayıklanır ve yerine daha işlevsel olanların yerleştirilmesi amaçlanır. Psikoterapi bireylere yaşam boyu faydalanacağı bir bakış açısı kazandırmaktadır, bu nedenle sağlıklı ve doğru şekilde ilerletilmiş bir psikoterapi süreci sonlandığında belirtilerin çoğu kez tekrarlanmadığı ve bireylerin ilerleyen dönemde karşılaştıkları tetikleyici yaşam olayları ile daha iyi başettikleri bilinmektedir